Tholen, de erfgenamen

Hieronder volgt een opsomming van families die na het verlaten van de stad Reimerswaal in 1630/31 naar de stad Tholen zijn verhuisd. Dit is gebaseerd op genealogisch en historisch onderzoek door ondergetekende. Mijn lijstje is uiteraard niet de eerste van die aard. Helaas worden achterhaalde opsommingen steeds weer gebruikt 1. Vandaar dat ik ook aandacht besteed aan familienamen die m.i. ten onrechte een Reimerswaalse oorsprong krijgen toegedicht. Een uitgave van de Gemeente Tholen voor bezoekers uit 2021 besteedt ook aandacht aan Reimerswaal. Hoofdstuk 6 wordt besloten met de zin: Veel Thoolse families komen van oorsprong uit Reymerswael, o.a. Kornelisse, Verkamman, Wagtho, Kurvink en Mol. Slechts met een van die namen kan ik instemmen.

Niet opgenomen zijn families die Reimerswaal al eerder hebben verlaten.

Moeliker / Moelker
Deze families heeft aantoonbaar een Reimerswaalse afstamming. Zij komt t/m de dag van vandaag voor te Tholen. Bovendien is het een unieke naam in Nederland. Daarom op nummer 1 in dit lijstje.

Kamhoot / Kamhout
Ook deze familie komt voor 100% zeker uit Reimerswaal en ook hier is sprake van een unieke naam. Helaas zijn er tegenwoordig weinig naamdragers meer, in ieder geval niet meer te Tholen de laatste decennia. Oorspronkelijk ook als Kamhoofd en Camhooft geschreven.

Kerpel
Er zijn vermoedelijk verschillende families, één daarvan heeft de oorsprong op Reimerswaal en heeft lange tijd afstammelingen gehad te Tholen en te Zierikzee. Op Tholen (en in Zeeland) zijn ze uitgestorven, maar elders in het land komt de naam nog voor. Aanvankelijk luidt de naam Carper of Kerper.

Stierman
Geen unieke naam, maar wel een familie die gedurende lange tijd (tot ca. 1850) op Tholen voorkwam. Tegenwoordig niet meer.

Mol
Gedurende de 16e eeuw leefde er een familie Mol te Reimerswaal. Er er zijn naamgenoten die van Reimerswaal naar Tholen komen. Het is niet zeker of sprake is van één familie. De Thoolse Mollen hanteren de naam erg weinig en vanaf 1690 komt steeds meer de naam de Jonge naar voren waardoor uiteindelijk de naam Mol verdwijnt.
Hedendaagse Mollen (eigenlijk alle Mollen op het eiland Tholen vanaf 1700) behoren tot een andere familie.

de Jonge
Een van de meest voorkomende namen in Zeeland en ook elders in Nederland. Er is een familie met roots te Reimerswaal (zie Mol hiervoor) met hedendaagse nakomelingen op Tholen.
Er is nog een tweede familie met Reimerswaalse roots die vanaf 1725 de naam de Jonge hanteert. Die is echter uitgestorven.

Van bovenstaande families zijn genealogien op onze site te vinden. De hiernavolgende families zijn in vergevorderd stadium en zullen later worden opgenomen.

(de) Vos
Een veel voorkomende familienaam en er zijn vele niet verwante families. Ook één van Reimerswaal met nakomelingen te Tholen tot in de 20e eeuw. Tegenwoordig niet meer. De huidige naamgenoten op het eiland behoren tot andere families.
Een van de zoons van stamvader Adriaen Vos gaat de naam Lonke voeren, en hij staat aan de basis van de Thoolse familie met die naam.

Lonke
De familie Lonke / Loncke / Lonque in de stad Tholen heeft een Reimerswaalse oorsprong via de familie Vos. Na 1850 zijn er geen mannelijke nakomelingen meer in stad Tholen.

Er zijn meer families met die naam op het eiland.
Vanaf het begin van de 17e eeuw komen ze voor te Scherpenisse en Sint-Maartensdijk. Ik heb geen verband kunnen ontdekken tussen beide families. Of de naamgenoten buiten de stad Tholen een Reimerswaalse oorsprong hebben is niet bekend.
Ook bekend is een familie Lonke met zeekapiteins en vice-admiraals. De oorsprong daarvan ligt in Brabant en nakomelingen vinden we in Brouwershaven en Middelburg. Ook hier blijkt geen verband met de familie in de steden Reimerswaal en Tholen.

Katte
Met deze naam zijn drie aparte families (takken ?) te onderscheiden. De eerste heeft een duidelijke Reimerswaalse oorsprong, maar is op Tholen al snel uitgestorven.

De tweede heeft als alias Lemmen en komt ook van Reimerswaal, waaruit nakomelingen te Tholen in de 17e en 18e eeuw. Daarna is het afgelopen.
De derde groep zijn de drie zoons van Marinus Wagtho, waarvan ik de Reimelswaalse oorsprong betwijfel. Zie hierna.
Ook op Zuid-Beveland zijn heel wat naamgenoten te vinden. Of er een familieband bestaat met de Thoolse naamgenoten is de vraag.

Kock
Wederom geen unieke naam, maar er is wel een familie Cocq / Cock / Kock / Kok met een Reimerswaalse oorsprong. In 1765 eindigt het verhaal in Tholen.

Louwe / Loe
Een familie van Reimerswaal die enkele generatie in Tholen leeft en dan in mannelijke lijn uitsterft.

Teunisse / Antonissen
Tot slot vermeld ik de nakomelingen van Antony Claessen, schepen / burgemeester van Reimerswaal van 1610 t/m 1631, die ik voornamelijk onder patroniem nog 5 generaties in de stad Tholen tegenkom. Dus hier geen echte achternaam alhoewel Teune / Teunisse / Antonissen na 1700 soms wel het karakter van een achternaam krijgt.

TWIJFELACHTIG

Wagtho
Over de oorsprong van deze familie heb ik mijn twijfels:
Het huwelijk van stamvader Marinus Adriaensse is namelijk niet duidelijk.
Op 28 februari 1635 zijn te Tholen in de huwelijkse staat bevestigd Marinis Adriaensse, wedr. van Cathalijne Matthijs, geb. Rommerswale en tegenwoordig won. binnen Tholen, en Leentgen Cornelis, j.d. geb. en won. Oud Tonge. In het ondertrouwboek van Tholen staat dat op 11 januari 1635 in Oude Tonge zijn ondertrouwd Marinis Adriaensse, wedr. en Leentgen Cornelis, j.d. van Oude Tonge en won. daar.

Echter: Op 3 maart 1638 zijn in de huwelijkse staat bevestigd Marines Adriaensse, j.m. en Leenartken Cornelis, j.d. uit de Oude Tonge gekomen met behoorlijke attestatie van daar.
In het ondertrouwboek van Tholen: in de Oude Tonge ondertrouwd op 7 februari 1638 (en hier bevestigd 3 maart 1638) Marinis Adriaensse, j.g. uit Vossemaer, en Leentken Cornelis, j.d. van de Oude Tonge en won. daar.
Dus twee huwelijken in 1635 en 1638 van een bruidspaar met gelijke namen. Welk huwelijk is van Marinus Adr. Wachto? En in samenhang daarmee: komt hij als weduwnaar van Reimerswaal of is hij een jongeman van Vossemeer?
Marinus Adriaensse, wedr. van Rommerswael, en Janneken Theunis, wed. mede van daar, zijn volgens het Thoolse ondertrouwboek op 30 december 1649 te Zierikzee ondertrouwd en is attestatie gegeven om daar te trouwen. Het trouwboek bevat echter ook de vermelding dat het huwelijk te voltrokken op 17 februari 1651.

Dit kan niet Marinus Adr. Wachto zijn want zijn vrouw Leentje/Lena Cornelis is tot en met 1686 vermeld als doopgetuige bij kleinkinderen. Daarom vermoed ik dat het huwelijk uit 1638 bij Wagtho hoort en dat het huwelijk uit 1635 van de Reimerswaalse Marinus die in 1651 hertrouwt.
Ik ga er verder vanuit dat de Reimerswaalse Marinus een zoon is van Adriaen Jacobse Louwe / Loe, en 10 à 20 jaar ouder is dan Mar. Wagtho.
Opvallend is dat de drie zoons van stamvader Mar. Wagtho ook de naam Catte bezigen. Mogelijk was dat een bijnaam of de familienaam van hun moeder.

NIET VAN REYMERSWAEL

Witte
Deze familie wordt verschillende keren genoemd als afkomstig van Reimerswaal. Dat betwijfel ik.

Twee broers verschijnen in de jaren 40 van de 17e eeuw te Tholen.
Witte Pieterssen alias Witte Wittens trouwt in 1643 als wedr. van Zierikzee. Hij wordt in 1648 poorter van Tholen en is genoemd als lid van het schippersgilde van 1648/49 tot 1661 (zijn weduwe). Zijn weduwe hertrouwt in 1664.
Jacob Pietersse Witte, meestal Jacob Witte genoemd, wordt in 1647 poorter van Tholen als Jacob de Metselaar. Dat beroep wordt bevestigd in weeskamerakten. Hij is 3x getrouwd. Jacob Witte wordt in weeskamer inv.nr. 4-100 d.d. 1-11-1664 vermeld als broer van de de overleden Witte Pieters.
Zoon Cornelis Jacobse Witte en verdere nakomelingen vinden we in het schippersgilde en als stadsarbeiders.
Er is geen enkele link met Reimerswaal te vinden. De verbanden met Reimerswaalse families ontstaan pas vanaf 1685.

Cornelisse
Ook vaak genoemd als Reimerswaalse familie. Dat is onjuist. Huijbrecht Cornelisse wordt in 1769 poorter van Tholen. Hij is afkomstig van Arnemuiden en komt naar Tholen als baas van de in 1765 gestichte zoutkeet.
Zijn nageslacht speelt een grote rol in het Thoolse vissersmilieu, maar een Reimerswaalse oorsprong hebben ze niet.
Huijbrecht Cornelisse, zn. van Cornelis Cornelisse en Maatje Hubregts, ged. Arnemuiden 20 december 1722, bel. Arnemuiden 29 maart 1745, keetbaas in de zoutkeet te Tholen vanaf 1765, poorter van Tholen 19 februari 1769, overl. Tholen 15 september 1804 (buiten de waterpoort), otr. Arnemuiden 1 mei 1744 Geertje Lievens (de Ridder), ged. Arnemuiden 15 juli 1725, bel. Arnemuiden 24 maart 1748, overl. Tholen 25 oktober 1794, dr. van Lieven Marinusse (de Ridder) en Jannetje Jobs.
Ingekomen te Tholen op 3 juli 1767 met att. van Arnemuiden, samen met zijn vrouw Geertje Lievens.

Kurvink
Deze familienaam is afgeleid van een patroniem. De naam Kervinc komt inderdaad voor bij de heren van Reimerswaal en Lodijke, maar dan moeten we ver terug in de tijd.

Bij de Thoolse baljuw Marinus Corvincxsse lijkt zijn naam ook altijd als een patroniem geschreven te worden. Hij wordt in 1598 poorter van Tholen en bij zijn tweede huwelijk in 1628 is hij vermeld als geb. te Vossemeer. Zijn nakomelingen verlaten Tholen.
De stamvader van de Thoolse familie Kurvink is Teunis Janse Corvincx. Hij wordt in 1617 poorter van Tholen en woont in 1624 te Schakerloo. Van enig verband met Reimerswaal is mij niets gebleken.

Verkamman

Door Hollestelle genoemd. Zie echter mijn inleiding bij de genealogie van de oudste generaties van deze familie. Stamvader Guilliaem woont al vanaf 1615 te Tholen. Het is niet aannemelijk dat hij afkomstig is van Reimerswaal.

De Haas
Ook door Hollestelle genoemd, maar die naam komt weinig voor te Tholen. De enige die ik ken is een landman te Schakerloo:
Cornelis de Haes / Hase, geb. Tholen, landman, schepen van Schakerloo 1649-1656, overl. na 1661, otr./tr. als j.m. geb. Tholen, Tholen 25 april/21 juni 1637 Anthonette van Ipsen, j.d. geb. Tholen, begr. Tholen 24 april 1648, dr. van Claes Pieters van Ipsen, schepen van Tholen, en Huijbrechtken Joris.

Schot en Van Veen

Worden ook wel eens genoemd (waarschijnlijk door hun vissersbestaan), maar deze families komen pas in de 18e eeuw vanuit Brabant naar het eiland Tholen.
Uiteraard sta ik open voor discussie en uitwisseling van informatie.

Dave van de Velde
maart 2024